Grote problemen als ‘Limburgbui' valt in Achterhoek en Liemers
Wat als er in de Achterhoek of Liemers net zo’n heftige regenbui valt als in Limburg en Duitsland in 2021? Dan zijn de gevolgen groot. Wij onderzochten dit samen met de provincie, gemeenten, veiligheidsregio’s en Rijkswaterstaat. We willen ons samen voorbereiden om schade en slachtoffers te voorkomen. Het onderzoek duurt nog tot april. De eerste uitkomsten zijn al bekend. We bespreken deze op donderdag 20 februari. Dan is er een bijeenkomst over de aanpak van droogte en wateroverlast in de Achterhoek en Liemers. Deltacommissaris Co Verdaas is er ook bij.
We moeten ons goed voorbereiden
"Zo’n extreme regenbui komt bijna nooit voor. Maar door de klimaatverandering wordt die kans wel groter. We weten niet precies waar en wanneer het gebeurt, maar het gaat zeker gebeuren. Daarom moeten we ons goed voorbereiden. We doen dat door samen te werken en slimme stappen te nemen. We richten bijvoorbeeld door het landschap anders in en we kijken waar we wel en niet kunnen bouwen. Water en bodem moeten weer sturend worden."
We weten niet precies waar en wanneer het gebeurt, maar er gaat zeker een keer zo'n extreme regenbui vallen. Daarom moeten we ons goed voorbereiden.
Hein Pieper, Dijkgraaf
Overstromingen, wateroverlast en schade
Als het heel lang of vaak regent, stijgt het water in de beken en rivieren. De grond kan het water dan niet meer opnemen. De beken en rivieren kunnen het water niet snel genoeg wegvoeren. Hierdoor komen gebieden onder water te staan. Vaak gebeurt dit op plekken waar genoeg ruimte is. De schade is dan minder groot.
Regent het heel veel of hard in korte tijd? Dan zijn de gevolgen veel groter:
- Woonwijken staan onder water, soms meer dan een halve meter.
- Ongeveer 600 km² van ons gebied staat onder water. Dat zijn zo’n 120.000 voetbalvelden.
- Het water kan wel een week blijven staan.
Wateroverlast leidt ook tot andere problemen.
- Belangrijke wegen, bedrijventerreinen en ziekenhuizen zijn moeilijk te bereiken.
- Mensen kunnen lastig wegkomen.
- Belangrijke diensten kunnen uitvallen, zoals:
- Pompen die water en rioolwater wegpompen.
- Elektriciteitsstations.
- Wegen en internetverbindingen.
Als dit gebeurt, kunnen mensen en bedrijven dagenlang zonder stroom, internet of vervoer zitten.
Speciale modellen en kaarten
Voor het onderzoek zijn speciale computermodellen gemaakt voor de beken en rivieren in de regio. Bijvoorbeeld voor de Berkel, Schipbeek, Baakse Beek, Oude IJssel en het gebied Liemers.
De modellen kijken naar hoe het water door het gebied stroomt. En ze kijken naar bijzondere dingen in het gebied, zoals bruggen, duikers en pompen. Er zijn verschillende situaties onderzocht, bijvoorbeeld:
- Wat als de grond al nat is?
- Wat als de grond nog droog is?
- Wat als de grote rivieren, zoals de IJssel en de Boven-Rijn, al hoog staan?
Het onderzoek
Het onderzoek begon na de zware regenval in 2021 in Limburg, de Ardennen en Duitsland. De Rijksoverheid vroeg alle waterschappen om te onderzoeken wat zo'n zware bui betekent voor hun gebied. Waterschap Rijn en IJssel is het eerste waterschap in Gelderland dat dit heeft gedaan. Dit onderzoek is het begin van gesprekken tussen de provincie, gemeenten, veiligheidsregio’s en Rijkswaterstaat. Deze gesprekken noemen we de risicodialoog. Alle waterschappen en provincies in Nederland gaan dit soort gesprekken voeren.
In deze gesprekken bespreken we:
- Hoe groot het risico is.
- Hoe we schade kunnen beperken.
- Hoe we beter kunnen samenwerken als er problemen zijn.
Water stop niet bij de grens. De Berkel en de Oude IJssel stromen ook door Duitsland. Het water dat daar valt, stroomt via deze rivieren naar Nederland. Als er zware regenbuien vallen in Duitsland én Nederland, kan dit voor veel problemen zorgen. Vooral rond de Oude IJssel kan de schade dan groot zijn.
Wat zie je op de kaarten?
Op de kaarten hieronder zie je hoeveel water er op het land zou staan na een zware regenbui, zoals in juli 2021. Toen viel er op sommige plekken wel 200 millimeter regen in 48 uur.
We onderzochten twee situaties:
- Als het al nat is: De grond kan geen water meer opnemen. Het water stroomt meteen naar beken en rivieren. De overlast is dan groot.
- Als het nog droog is: De grond kan nog veel water opnemen. Dan is de schade minder groot.
Met deze kaarten willen we laten zien hoe belangrijk het is om goed voorbereid te zijn op extreme regenbuien.
Valt de de Limburg bui valt als de grond erg droog is? Dan is dan bijna geen overlast of schade. Er is nl weinig gebied blauw gekleurd.
Valt de de Limburg bui valt als de grond erg nat is en het grondwater hoog staat? Dan is er vooral wateroverlast in: 1) de dorpen en steden langs de Oude IJssel; 2) in het gebied langs de Berkel; 3) bij Bredevoort
Wat gebeurt er verder?
Tijdens de bijeenkomst op 20 februari laten we de eerste resultaten zien. Maar het onderzoek is nog niet klaar. We verbeteren het rekenwerk nog verder. En het gebied rond Arnhem wordt nog onderzocht. Wat gebeurt daar als er veel regen valt. We verwachten de definitieve kaarten en resultaten begin april 2025.
